jueves, 1 de noviembre de 2018

reseñas.3. El filtro burbuja. Cómo la web decide lo que leemos y lo que pensamos. Eli Pariser.

Eli Pariser. Estados Unidos.1980


“El filtro burbuja. 

Cómo la web decide lo que leemos y lo que pensamos”.

 Taurus. 2017. 
  

NOVEMBRO/DECEMBRO DE DOUS MIL DEZAOITO


Biografía. 
Eli Pariser naceu nos Estados Unidos en 1980. Creceu en Maine e graduouse en 2000 cunha licenciatura en Dereito, Política e Sociedade do Simon's Rock College. Despois do 11 de setembro de 2001 creou un sitio web que pedía un enfoque multilateral para combater o terrorismo. Convertido en pioneiro organizador en liña fusionou o seu sitio web coa organización progresista MoveOn.org,que apoiou o presidente Obama. Foi cofundador de Avaaz.org (organización que apoia campañas para o medio ambiente e a democracia en todo o mundo) e, axudou a lanzar o New Organizing Institute que capacitou a miles de novos organizadores en liña. É comentarista nas principais canles de noticias por cable dos EUA, agás Fox News, articulista de opinión e  conferenciante TED.




Por  Aser Ángel Fernández Rey.


Non comprendemos pero aceptamos. Deixámonos levar docilmente pola promesa dun coñecemento pleno e compartido. Bioloxicamente programados para prestarlles atención aos estímulos  somos arrastrados polo fluxo piroclástico dun volcán alimentado pola nosa vaidade. O vórtice dixital envólvenos, céganos e atrapa nunha vasta caldeira ardente de datos, nun proceso onde asumimos impúdica e puerilmente tanto os riscos coma os custos. Entramos plenamente confiados a esta realidade reprogramable e innovadora sen saber se as decisións tomadas son as adecuadas. Coas rendas soltas e sen rumbo preciso, cada vez máis encerrados nas nosas burbullas e universos paralelos, avanzamos esporeados a golpe de fusta coas nosas anteolleiras caladas pola inercia da comodidade e da gratuidade duns servizos que non nos van saír de balde. Coma no salvaxe oeste, o horizonte e as posibilidades de progreso son tan grandes que resulta doado perder o norte. Mentres os algoritmos recompilan e analizan todo no que facemos clic e no que non, as grandes empresas do mundo dixital loitan por filtrar e decidir que ofrecernos ou non. Somos obxectivos da nova internet e, a pesar diso, asumimos con lixeireza a imparcialidade dos buscadores. A televisión dos anos noventa permitiulle a Nicholas Negroponte augurar un futuro cheo de axentes de dispositivos intelixentes xeradores de sumarios personalizados. Hoxe en día, conscientes de que para sacar tallada tiñan que facer que a xente os sintonizase, a nova consigna clave  en Silicon Valley é o coñecemento da relevancia. O filtrado colaborativo do correo electrónico deu paso á identificación da páxina máis relevante (PageRank) e os algoritmos e os motores de personalización de Amazón (1995) demostraron que esta podía levar a dominar a industria. Días despois dos atentados do 11S, unha pequena compañía chamada Acxiom, dedicada á recollida e ávenda de datos, resultou saber máis sobre os terroristas ca todo o goberno de EUA. Todos os sinais de clic incrustados nos datos podían ser relevantes. O desafío era coñecer que era relevante para cada usuario ou usuaria e Google non dubidou en lanzarse a unha estratexia innovadora de servizos en que a xente debía iniciar a sesión rexistrándose mediante a inclusión de máis datos (Gmail, Google Apps,…). Non tardamos moito en revelar os nosos gustos e intereses ante unha sinxela e directa pregunta de Mark Zuckerberg en Facebook publicándoos e actualizando nós mesmos cantidades masivas de información de todo tipo. O volume creceu tanto que, de novo, houbo necesidade de controlalo mediante un novo algoritmo ( EdgeRank). En 2009 as “ búscas personalizadas para todos ” de Google amosábannos que unha mesma consulta podía producir resultados diametralmente opostos. Saben máis sobre nós ca nós mesmos, controlan a nube, incrementando día a día a asimetría no coñecemento e no poder. Valéndose dunha opacidade que lles permite facerse os parvos, son quen de eludir as consecuencias morais ou políticas e a responsabilidade social das súas accións: son revolucionarios sociais cando lles convén, e empresarios neutrais e amorais cando non. 


" A un algoritmo non lle podes reclamar os teus dereitos nin pedirlle contas ".
Cathy O´Neil. Armas de destrucción matemática. Capitan Swing. 2017.


Internet, máis ca descentralizar o poder, e alcanzar a utópica democratización e igualdade social como predixeron os seus primeiros defensores, estaba concentrándoo. En plena crise de atención deixámonos axudar polos filtros personalizados. O complexo non nos chama a atención e a crítica resúltanos cada vez máis complexa. O resultado é que ao non chocar as ideas de diferentes disciplinas, culturas e pareceres somos cada vez máis homoxéneos, máis vulgares, menos  creativos e críticos.

" Ningunha sociedade pode funcionar se os seus membros non manteñen unha actitude ética ". Adela Cortina. La ética. Paidós. 2013.


Tras a primeira guerra mundial, descubrimos que a opinión pública era extremadamente maleable, que a xente se deixaba manipular e podía actuar guiada por información falsa. A prensa comezou a defender un modelo ético de información neutral que separaba negocio e información. Coa publicidade como motor en 2010, The Washintgton Post dedicaba a súa portada a Facebook. Atrás quedaba a historia do nacemento da opinión pública, a difusión de ideas e a súa transnacionalización ou o fortalecemento do concepto de democracia en Occidente. Debían adaptarse ao mundo personalizado dos filtros burbullas se querían sobrevivir; xa non era preciso desenvolver contidos de primeira calidade para obter un público de primeira. Filtrar información non é un fenómeno novo. O noso cerebro actúa para reducir a disonancia cognitiva mediante a xeración de novas xustificacións e unha das súas funcións principais é identificar os fragmentos de información importantes para tomar decisións. Coa memorización convertemos obxectos e conceptos en esquemas que, unha vez adquiridos, estamos predispostos a reforzar (prexuizo de confirmación). Modificamos os nosos esquemas para que se axusten ao mundo e o mundo para que se axuste aos nosos esquemas, e cando conseguimos un equilibrio entre ambos os procesos chegamos ao coñecemento e á aprendizaxe. A burbulla filtro tende a amplificar de forma drástica o prexuizo de confirmación e as trivialidades non fan tremer os nosos esquemas, pero semellan información nova polo que corremos o perigo de eliminar, alterar ou substituír ideas e facer que se derrube todo o sistema xerárquico establecido. A filosofía chama “ realismo inxenuo ” a este hábito de crer que o mundo é como semella ser. Da sindrome do mundo cruel da violenta televisión dos anos setenta pasamos á síndrome do mundo amigable do “ gústame ” como xesto universal. Pero debemos ser conscientes de que a nosa idea acerca do que é real adoita chegarnos de forma indirecta, manipulada e filtrada polos medios de comunicación, por outros seres humanos e os moitos elementos deformadores da mente humana. É real a aplicación da neuropsicoloxía e da análise de sentimentos. O teu móbil será capaz de pescudar que che gustaría buscar e se a indución e a persuasión personalizada funciona para os produtos, tamén pode funcionar para as ideas.


"Camiñamos cara a un sistema multiespecífico no século XXII no que as especies as faremos nós… a tecnoloxía 5D permitirá imprimir materia viva con conciencia ". Eudald Carbonell. El arqueólogo y el futuro. Colección Ensay, 2013.


Unha maior potencia de software e o uso da biometría expoñen unha futura contorna cambiante de intelixencia ambiental onde o filtro burbulla sae do computador para seguir as persoas e os obxectos individuais mediante baratos chips de radiofrecuencia (RFID): internet das cousas  activadas mediante polvo intelixente. O enorme fluxo de díxitos binarios promete un grao de precisión do filtrado difícil de imaxinar. Cada vez máis intelixentes, pero tamén máis difíciles de controlar e de entender mesmo para a propia enxeñaría que os crea. A cognición aumentada ou AugCog xa está aquí e, ¡ atención !, a estación seguinte chámase  xenética. Todos facemos case sempre máis ou menos o mesmo unha e outra vez e non resulta doado saltar o bucle repetitivo. Os gobernos, tanto totalitarios coma democráticos, están a controlar os nosos hábitos en liña, pondo en risco importantes dereitos humanos. Non é desatinado pensar na posibilidade do  determinismo. Nesta nova fase de desconfianza da era dixital parece que estamos a empezar a ser conscientes das dificultades. Non será doado recuperar o espazo perdido. Pariser cre que debemos esixirlles ás empresas que permitan exercer un verdadeiro control sobre a nosa información persoal e que a forza da lei ou a creación de novos organismos pode e debe protexer tanto a información persoal coma  os nosos dereitos.


" Empezamos a querer desintoxicarnos do dixital, ao final aprenderemos como utilizar ben a innovación ". (Ranga Yogeshwar: Próxima estación: futuro. Arpa. 2018)


Precisamos con urxencia desenvolver unha nova concienciación dos programadores e da cidadanía, así como lograr un nivel básico de alfabetización algorítmica e un reencontro coa comunicación que constrúa comunidades máis fortes e máis pluralidade. Do mesmo xeito que usar fontes de información máis diversas fainos máis libres, estar rodeado de xente e de ideas diferentes a un mesmo é un dos mellores modos de cultivar a apertura de miras e ampliar as categorías co fin de poder tomar boas decisións e pensar novas ideas. Internet será cada vez máis o lugar en que viviremos as nosas vidas. Necesitamos ter unha opinión xeneralizada do mundo en que vivimos xuntos e a burbulla de filtros empúxanos en dirección contraria: é hostil ao diálogo. A rede non está terminada.
  


Deseño/ soulbande

Instalación/ AAFR

Organización/ Biblioteca de Torrecedeira.

No hay comentarios:

Publicar un comentario