reseñas.2. Decir NO no basta. Contra las nuevas políticas del shock. Por el mundo que queremos. Naomi Klein

   

Decir NO no basta. Contra las nuevas políticas del shock

Por el mundo que queremos.

No Is Not Enough: Resisting Trump's Shock Politics

and Winning the World We Need.

OUTUBRO DE DOUS MIL DEZAOITO 

Biografía.

 A súa familia xudía/hippy deixou os Estados Unidos como protesta ante a guerra de Vietnam. 
 Adolescente inquieta e ansiosa, non chegou a graduarse na Universidade de Toronto.   Activista antisistema, colaboradora en prensa e en revistas, o seu ollo crítico aséntase nunha profusa e pormenorizada documentación.

Economista, xornalista e escritora canadense, naceu en Montreal. Traballou como columnista para diarios progresistas como The Guardian (Reino Unido) ou The Globe and Mail (Canadá). É doutora honoris causa en dereito pola King´s College University de Nova Escocia e catedrática na London School of Economics. É unha relevante investigadora e activista antiglobalización. “ No Logo ”(1999), “ La doctrina del shock ”(2007) e “ Esto lo cambia todo ”(2014) preceden a obra que nos ocupa. O seu último libro “ La batalla por el paraíso: Puerto Rico y el  capitalismo del desastre ” (2018) analiza o proceso de abandono gobernamental da poboación tras o desastre do furacán María.

                                                                                                  Por Aser Ángel Fernández Rey

Novembro de 2016: o republicano Donald Trump derrota a demócrata Hillary Clinton nas residenciais dos Estados Unidos. O magnate populista e showman incendiario, cun discurso xenófobo antisistema, apoiado polo electorado branco, cristián e descontento coas elites chega á Casa Branca eludindo o prognóstico de desastre que lle endosaron. A noticia sorprende a Klein nos antípodas australianos durante unha das súas múltiples reunións e actos para tentar frear o arrasamento da Gran Barreira de Coral. Faise o silencio e a xente retírase da sala. Incredulidade e desconcerto. A xente en silencio, pensativa, percorre os corredores de aquí cara alá. Rápido, rápido, rápido!. Todo vai moi rápido. O resultado afecta o xeito de entender o mundo, hai moito en xogo  e xa non hai tempo que perder.  

As análises e mesmo as conclusións estaban xa elaboradas, pero, aínda así, negabámonos a velo. O rico herdeiro sen valores de solidariedade ou de respecto, o punto álxido da “ posverdade ” como intento de manipulación da realidade que tanto estudou Hannah Arendt, o herdeiro das políticas de Nixon, Reagan, a saga dos Bush ou de Margaret Thacher asaltaba a Casa Branca  baixo a guía dos pensamentos e das influencias  do  premio Nobel de Economía Milton Friedman.
As cargas da dereita contra as ideas de Keynes tomaban de novo o capitolio dispostos a dar un paso á fronte definitivo. O detonante: Donald Trump; as consecuencias: imprevisibles.

Hannah Arendt. 

Verdade e mentira na política (2017)

Nos seus libros anteriores Klein, que viña insistindo na necesidade de iniciar a rebelión contra a globalización, anticipándose á explosión da crise mundial desvelounos as estratexias do neoliberalismo e non cedeu no seu empeño de denuncia crítica e desapiadada contra o que nos viña enriba. A publicación da súa alegación contra o cambio climático en 2014 completaba a triloxía de advertencias e de denuncias que obstinadamente o mundo parecía querer non ver nin escoitar.  Unha sorte de cegueira global próxima ao ensaio de José Saramago. 

José Saramago.

Ensaio sobre a cegueira. (1995).  

Klein montou de urxencia este libro como crítica frontal ás políticas do presidente Trump. Agora tratábase de berrarlle ao mundo que xa non eran tempos de dicir simplemente NON, que agora tiñamos que pasar á acción.

Durante décadas o capitalismo sostido por Friedman puxérase a proba en países como o Chile de Pinochet ou outros países afastados da liberdade. Para poder implementar medidas impopulares propiciábase un ambiente caótico apocalíptico á espera da chegada dunhas medidas salvadoras: " Facede que a economía berre ", era a proclama da estratexia desestabilizadora da política internacional encabezada polo secretario de estado Henry Kissinger.


Ante o interesado descaro e a ausencia de pudor da traxectoria familiar e empresarial dos Trump, a transformación da Casa Branca nunha marca ao seu servizo e as obscenas portas xiratorias do poderoso mundo dos ricos do 1%, Klein amósanos a súa denuncia amparada nunha abundante documentación  que permite evidenciar que  os acontecemientos non reflicten xa un choque senón unha continuidade, un proceso estratéxico e meditado de guerra a todo o público e comunal. A conclusión final tal vez sexa que o que estamos a vivir non é un traspaso de poderes, senón un golpe de estado corporativo.

   Atopámonos nun punto de inflexión, nun momento de urxente actividade e posta en marcha de ideas. O mundo precisa estruturar unha fronte de loita contra o neoliberalismo, contra a desapiadada inxustiza e a desigualdade, contra os intereses capitalistas que, como o goberno de Trump, sen caretas nin finximentos, portan con descaro a bandeira da deconstrución e dos intereses neoliberais, a negación do quecemento e do cambio climático, e a destrución do público.

   Non se trata pois da continuación dun espectáculo de realidade televisiva. ”O aprendiz” é xa o máximo dirixente dos EUA e as súas políticas son agora , máis ca nunca, as políticas de consumo. Os trucos publicitarios dos anos oitenta do tabaco e do petróleo deixaron de funcionar. Unha vez desenmascaradas migraron a unha sociedade  onde xa non se venden  produtos senón valores, marcas baleiras para cuxa venda non fan falla  demasiadas técnicas persuasivas pois estamos xa dispostos a comprar sen pensar nin reflexionar. Así de claro:  “Os consumidores son coma cascudas, pulverízalas e ao cabo dun tempo vólvense inmunes”. David Lubars ( Presidente e xefe axente creativo de BBDO).

                                                   

Da publicidade á telerealidade:

The Aprentice.

Recoñecer e combater desastres como os do Exxon Valdez en Alasca, ou da plataforma Deepwater Horizon no golfo de México, a guerra da auga de Betchel en Bolivia (onde incriblemente se considerou ilegal recoller auga da choiva e o país foi demandado en concepto de “ danos e lucro cesante ”), a oposición ao oleoduto dos activistas na reserva de Standing Rock en Dakota, etc., é tanto como recoñecer e combater o proxecto neoliberal. É negarse a perder a condición humana.  Klein revélanos como a desorientación que sentimos non é casual senón froito madurado en cámara mediante tácticas de “ shock ” deseñadas para forzar políticas que finalmente arruinarán a xente, o medio ambiente, a economía e a nosa seguridade. Ante esta presión deliberada e sistemática convídanos a exercer o deber de romper ese feitizo, e loitar por outro mundo posible para non permitir que saian coa súa, pois está convencida de que se non perdemos a cabeza, aínda poderiamos darlle a volta ao guión e desembocar nun futuro mellor. A autora foxe da distopía e o seu discurso é contundente e esperanzador. Ten moi claro que os pequenos pasos xa non son suficientes. Pídenos que demos un salto cara á acción para chegar onde queremos e non  quedarmos petrificados. Ante a conxura dos irresponsables ou dos necios presentados por Jonathan Swift no século XVIII ou J. Kennedy Tool no século XX., Klein ofrécenos un exemplo para seguir a boa práctica orquestrada  en Canadá : Manifesto Dar o Salto. 

En setembro de 2018  Barack Obama, no seu discurso da Universidade de Urbana, manifestou sen rodeos que a democracia estaba en xogo denunciando a política do “ medo e o resentimento ” do goberno de Trump: “ Isto non empezou con Donald Trump. El é o síntoma, non a causa ”. Trump non é unha aberración, senón unha extensión lóxica do peor e máis perigoso, dunha tendencia ao crecente nacionalismo branco nos Estados Unidos e no mundo. O noso momento histórico esixe algo máis ca resistir, precisamos actuar seguindo unha folla de ruta para reclamar o terreo gañado polos populistas. A sociedade civil debe organizarse, vixiar o uso do diñeiro público e debe ser consciente, en definitiva, de que pode e debe contraatacar.  Se reconstruímos as nosas comunidades e empezamos a obter delas máis sentido e a sensación de ter unha boa vida, seremos menos vulnerables aos cantos de serea do consumismo descerebrado.

Deseño/ Soulbande

Instalación/ AAFR

Organización/ Biblioteca de Torrecedeira